Ga naar de inhoud

News

Diversiteit in therapie: bruggen bouwen, barrières doorbreken

Working with difference & diversity in counselling & psychotherapy
Cameron, R. (2020)
Londen: Sage

Zowel de Vlaamse als de Belgische samenleving is de afgelopen decennia aanzienlijk gediversifieerd, waarbij er sprake is van complexe interacties tussen culturele, etnische, religieuze, seksuele en genderidentiteiten. In het licht van deze evolutie is aandacht voor de impact van demografische diversiteit op de klinische psychologie essentieel. Working with difference & diversity in counselling & psychotherapy is een boek dat in dit kader past. Het is geschreven door Rose Cameron, een ervaren counselor en psychotherapeut met een diverse patiëntenpopulatie, die momenteel teaching fellow is aan de University of Edinburgh.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Vakkundige psychodiagnostiek in een didactisch jasje

Diagnostiek van kind, opvoeding en gezin
Celestin-Westreich, S., & Celestin, L.-P. (2022)
Amsterdam: Pearson Benelux

Vaak hoor je (te?) zeggen dat diagnostiek en begeleiding of behandeling niet los van elkaar gezien kunnen worden. Toch is het noodzakelijk regelmatig apart te focussen op diagnostische interventies. Er gebeurt immers (hopelijk) meer dan een label plakken, een vragenlijst afnemen of vragen stellen. Het gaat om “vakkundige oordeelsvorming“ (Celestin-Westreich & Celestin, 2022, p. 7) die rust op vier pijlers: vakinhoud, proces en cyclus, methoden, en vaardigheden. Het boek van Celestin-Westreich en Celestin kan ons helpen om elke pijler op systematische wijze onder de loep te nemen. Hun FACE-aanpak staat voor “een model, methode en klinisch programma” (p. xviii) voor het Faciliteren van de Afstemming van Cognitie en Emotie. Met ‘emotie’ bedoelen de auteurs niet alleen de emoties van het kind. Ook de therapeutische, empathische houding van de diagnosticus speelt een rol in het beschrijven en verklaren van onderzoeksvragen om zo tot een afgestemd, consistent en flexibel behandelplan te kunnen komen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

De relatie tussen brein, gevoel en gedrag op late leeftijd

Rimpelingen in het hoofd van ouderen. Over psychische problemen, het brein en het leven
Vandenbulcke, M. (2022)

Leuven: LannooCampus

Het boek Rimpelingen in het hoofd van ouderen. Over psychische problemen, het brein en het leven, in de reeks Een dokter spreekt van LannooCampus, werd geschreven door professor Mathieu Vandenbulcke, neuropsychiater met een stevige wetenschappelijke achtergrond en veel klinische expertise. Hij neemt de lezer mee op een boeiende verkenningstocht in het hoofd van ouderen bij wie er op een of andere manier iets ‘misloopt’ in de hersenen. Hij combineert hierbij grondigheid en inzicht met concrete casussen en toegankelijk taalgebruik.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Samen sterk!

Hoe familieleden de ggz inhoudelijk krachtiger kunnen maken

 

Het komt voor in de beste families
Frère, G. (2023)
Gent: Borgerhoff & Lamberigts

De grootste les in nederigheid die je als professional werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) kan krijgen, wordt je geleerd tijdens een deelname aan gespreksgroepen van Similes, een Vlaamse sociaal-culturele vereniging die de familie en naasten van mensen met psychische problemen ondersteunt, versterkt en verenigt. Op de website (https://nl.similes.be) beschrijven medewerkers haarscherp de missie van de vereniging. Solidair, verbindend, betrokken, empathisch, respectvol en transparant is wat ze willen zijn en hoe ze willen werken. Tijdens de groepsgesprekken word je meegenomen in de hartverscheurende verhalen van familieleden. Mensen die in de steek gelaten werden door het zorgsysteem, ondanks het gegeven dat zij heel vaak in de vuurlinie hebben gestaan, brandjes hebben geblust en de schade hebben opgeruimd. Je schaamt je kapot en het enige wat je kan bedenken is dat het beter kan. Beter moet.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Een verdubbeling van leefwerelden

Hier & Ginder: hoe we jonge vluchtelingen kunnen ondersteunen
Derluyn, I. (2023)

Gent: Owl Press

Op verschillende plaatsen in de wereld heersen ernstige conflicten. Het zijn gebieden waar het onveilig is om te leven en waarvandaan mensen noodgedwongen vluchten. De helft van alle vluchtelingen is minderjarig (https://www.unhcr.org/what-we-do/reports-and-publications/unhcr-data). Een vaststelling waar we helaas bekend mee zijn, maar die ons keer op keer verontrust. Een minderjarige op de vlucht voor oorlogsgeweld staat voor een ontzettend moeilijke opdracht. Nog afgezien van het eventuele geweld dat van dichtbij of vanop een afstand werd beleefd, gezien of begrepen, is de vlucht zelf een intens ontwrichtende ervaring. Jongeren moeten plotseling alles achterlaten dat hun dierbaar en vertrouwd is. Ineens zijn deze jongeren niet meer thuis, maar onderweg en afhankelijk van mensen die ze niet kennen, waarschijnlijk zelfs niet eens verstaan. Onzekerheid is het leven binnengeslopen en het lichaam neemt deze spanningen in zich op. De aankomst in het nieuwe land is de start van een nieuw leven: een complexe uitdaging die veel vragen en zorgen met zich meebrengt. Zowel voor de jongere, de ouders – die van veraf of dichtbij meeleven – als voor de professionals die de jongeren omringen. Deze jongeren leiden een leven dat zich voortaan op twee ‘mentale plaatsen’ afspeelt: hier en ginder. Een verdubbeling van leefwerelden die allesbehalve makkelijk is.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Inspirerend boek van een begenadigd therapeut

Gezinstherapeut zijn
Rober, P. (2023)

Kalmthout: Pelckmans

Peter Rober is hoogleraar aan het Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen van de faculteit Geneeskunde van de KU Leuven. Hij is hier verantwoordelijk voor de postgraduaatopleiding Relatie en Gezinstherapie. Tevens is hij coördinator van Context, het centrum voor relatie- en gezinstherapie van het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven.

Het oeuvre van Rober is indrukwekkend. Zijn boeken lezen meestal aangenaam door de casuïstiek, maar wisselen in niveau. De persoon van de therapeut en de innerlijke dialoog of het innerlijk gesprek van de therapeut komen vaak terug in zijn publicaties. Eigenlijk is ‘gezinstherapeut zijn’ op de achtergrond al jaren in zijn werk aanwezig, maar nu beschrijft hij het expliciet. Het boek is in vier delen onderverdeeld.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

De grens tussen onszelf en de ander: van neurobiologie tot klinische praktijk

Samenvatting

Heel wat mensen met psychische problemen worstelen met het bewaken van de grenzen tussen zichzelf en anderen. Onderzoek in de klinische psychologie en psychiatrie levert steeds meer inzichten op over de ervaring van zelf-andergrenzen in verschillende domeinen van het functioneren: 1. het gevoel van de eigendom van een eigen en uniek lichaam dat afgegrensd is van de omgeving, 2. de ervaring van zeggenschap over het eigen handelen, en 3. het differentiëren van de eigen gedachten en emoties van die van anderen. Studies tonen aan dat problemen met de capaciteit tot zelf-anderonderscheid samenhangen met een verhoogde kwetsbaarheid voor psychopathologie, en dat het hier mogelijk om een transdiagnostisch fenomeen gaat. Recent zijn er nieuwe inzichten ontstaan in de neurobiologische mechanismen onderliggend aan het zelf-anderonderscheid, en ook nieuwe experimentele paradigma’s die toestaan deze capaciteit preciezer vast te stellen. Deze ontwikkelingen laten een beter begrip toe van waarom en hoeveel mensen worstelen met het zelf-anderonderscheid, en welke belangrijke rol zelf-andergrenzen spelen in therapeutische interacties. Dit literatuuroverzicht tracht daarom de vertaalslag te maken van een aantal belangrijke wetenschappelijke inzichten over het zelf-anderonderscheid naar de klinische praktijk.

Trefwoorden: zelf-anderonderscheid, zelf-andergrenzen, emotionele besmetting, lichaamseigendom, zeggenschap, afstemming

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Etnisch-culturele gesprekken in therapie: een verkenning vanuit het perspectief van de cliënt

Samenvatting van het artikel:

Depauw, H., Van Hiel, A., Talal, H., Dierckx, K. Geenen, F., Valcke, B. & De Clercq, B., (2024). The development of the Broaching Assessment Scale: A client-rated measure of therapists' broaching behaviour in clinical counselling. Psychotherapy Research, Advance online publication. https://doi.org/10.1080/10503307.2024.2301948

Reproduced with permission from Christoph Flückiger (editor-in-chief Psychotherapy Research), date: 2024, June 25.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Hebben we precisiediagnostiek nodig als poortwachter voor de oneindige zorgvraag?

In een redactioneel van het Tijdschrift Klinische Psychologie leverde Johan Vereycken (2024) commentaar op de Pano-uitzending De jacht op labels van 22 oktober 2024 (VRT MAX). De uitzending en het commentaar houden ons een spiegel voor over de steeds aanwezige verleiding om deskundigheid in ons vak als klinisch psychologen te mystificeren.

Een anekdote

Laat me beginnen met een anekdote. Een vriend belt me met de volgende vraag: “Mijn zoon wil zich inschrijven in de politieschool, maar heeft toen hij twaalf was drie maanden Ritalin© gebruikt nadat hij de diagnose ADHD gekregen had. Om aan de opleiding te kunnen beginnen moet hij een getuigschrift hebben van zijn behandelend psychiater dat hij geen ADHD meer heeft. Hij heeft al acht jaar geen ggz-behandelaar meer. Jij bent klinisch psycholoog, kun jij ons helpen?” Ik overweeg: er is geen lijden en geen zorgvraag, dit is eenvoudig. Maar ook, ik wil dit ethisch en dus niet zomaar als een vriendendienst afhandelen. En dus verwijs ik hem naar gespecialiseerde collega’s. Het ADHD-team is bereid een diagnostisch spoedconsult in te plannen.

Mijn vriend belt mij ruim twee maanden later met de vraag: “De instelling heeft gevraagd mijn verzekeraar te vragen om een tweede reeks van tien sessies in te plannen voor verdiepende diagnostiek.” Dit worden dan samen twintig sessies diagnostiek en dit zonder dat er een zorgvraag was! Mijn vriend vraagt: “Is dit normaal in de ggz?” Nee, dit is niet normaal… Ik was plaatsvervangend verlegen voor mijn collega’s.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Psychiatrie en film: verstandshuwelijk of langzaam groeiende liefde?

Breekbaar in beeld. Psychiatrie en film in 20 stereotypen
Moons, D. (2024)

Antwerpen/Apeldoorn: Garant

 

Inleiding 

In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw waren de films van de Zweedse regisseur Ingmar Bergman populair. Veel van zijn films hebben mensen met psychische problemen als onderwerp. Denk bijvoorbeeld aan de film Persona uit 1966 waarin een actrice vervalt in mutisme, waarbij gretig gebruikgemaakt wordt van de psychoanalytische ideeën van Carl Gustav Jung over het onderscheid tussen een basaal zelf tegenover identiteit als masker. En er was de film One flew over the cuckoo’s nest van Miloš Forman uit 1975, die de boodschap bracht dat psychiatrische patiënten in wezen niet gestoorder zijn dan de gemiddelde mens op straat, oftewel in de meeste gevallen is internering in een inrichting niet nodig en zelfs schadelijk. Het zijn slechts een paar voorbeelden van de honderden, zo niet duizenden1 films in dit genre2. Aanleiding om mij eens wat meer te verdiepen in dit thema was het boek van psychiater Dirk Moons (2024) met als titel Breekbaar in beeld: psychiatrie en film in 20 stereotypen. Na een algemene inleiding over de relatie tussen psychiatrie en film bespreek ik de stereotypen die Moons in zijn boek onderscheidt, om vervolgens kort stil te staan bij de vraag of films realistische weergaven bieden en nuttig kunnen zijn in het onderwijs over psychopathologische en psychiatrische beelden.  

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us