Van der Does, W. (2023)
De magie van genezing. Radicale ideeën uit de geschiedenis van de psychiatrie
Amsterdam: Alfabet
In 1971 liep ik in het kader van mijn opleiding klinische psychologie stage in wat toen een van de grootste psychiatrische ziekenhuizen van Nederland was. Ik mocht onder andere het stafoverleg van een gesloten afdeling voor mannen bijwonen ̶ mannen en vrouwen werden nog gescheiden van elkaar behandeld. Er verbleef een patiënt die zo agressief was dat hij continu in een isoleercel werd opgesloten; wanneer hem eten werd gebracht, waren er vier verpleegkundigen aanwezig om hem zo nodig in bedwang te houden. Medicatie had blijkbaar geen effect. Uiteindelijk werd besloten tot lobotomie ̶ een hersenoperatie waarbij zenuwbanen worden doorgesneden, met name tussen de frontale hersenkwab en de daarachter liggende gebieden. Zelf had ik de man nooit gezien, maar na de operatie kon hij op ‘de zaal’ verblijven, zij het als een zombie. Op een eveneens gesloten afdeling voor vrouwen werd tijdens stafbesprekingen soms besloten tot het toedienen van elektroshocks. Over de therapeutische noodzaak werd weinig gediscussieerd; correctie van ongewenst gedrag voerde de boventoon. En zo werd het ook door de patiënten beleefd.