Ga naar de inhoud

News

Invloed van Soteria op het persoonlijk herstel van psychotische problematiek

Een kwalitatieve studie vanuit cliëntperspectief

Soteria biedt een huiselijke en steunende behandelingsomgeving voor mensen met psychotische problematiek en streeft naar bevordering van herstel door gelijkwaardigheid tussen cliënten en personeel, afstemming van behandeling op de individuele cliënt en dagelijkse activiteiten. Onderzoek naar de effectiviteit van Soteria richtte zich tot nu toe alleen op klinisch en maatschappelijk herstel. In deze studie werden zes cliënten bevraagd over hun persoonlijk herstelproces en ervaringen met Soteria, onderdeel van de Nederlandse organisatie voor geestelijke gezondheidszorg Emergis. Deze interviews werden geanalyseerd volgens de principes van de ‘grounded theory’. Hieruit blijkt dat persoonlijk herstel in veel opzichten een relationeel proces is dat op individueel niveau de nodige verschuivingen teweegbrengt. Er werden vijf herstelaspecten geïdentificeerd: Verschuivingen in de zelfbeleving, Leren leven met psychotische kwetsbaarheid, Een hernieuwde manier van betekenisverlening, Empowerment en Zich een onderdeel voelen van de samenleving. Daarnaast lijkt het persoonlijk herstelproces van mensen met psychotische problematiek bevorderd te kunnen worden door onder meer in te zetten op gelijkwaardigheid en dagelijkse activiteiten.

Trefwoorden: Soteria, psychose, persoonlijk herstel, grounded theory

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Mentale gezondheid en het beroepsleven van ouders van kinderen met een chronische nieraandoening

Samenvatting van het artikel:

De Bruyne, E., Eloot, S., Willem, L., Van Hoeck, K., Walle, J.V., Raes, A., Van Biesen, W., Goubert, L., Van Hoecke, E., & Snauwaert, E. (2024). Mental health and professional outcomes in parents of children with chronic kidney disease. Pediatric Nephrology, 39((9), 2741-2752. https://doi.org/10.1007/s00467-024-06372-y

Deze samenvatting bevat geen letterlijke overnames uit het oorspronkelijk artikel.

 

In vergelijking met gezonde leeftijdgenoten rapporteren kinderen met een chronische nieraandoening een lagere levenskwaliteit en meer psychologische problemen (Marciano et al., 2011; Moreira et al., 2015). Hun ouders worden geconfronteerd met een kortere levensverwachting van het kind, veeleisende dieetvoorschriften en vochtrestricties, complexe en tijdrovende behandelingen, veelvuldige doktersafspraken en opnames, en de levenslange gevolgen van de nierziekte (Fadrowski et al., 2006; Goldstein et al., 2008; McDonald & Craig, 2004).

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Emotionele en cognitieve klachten, en de zorgbehoeften bij overlevenden van gevorderde kanker behandeld met immunotherapie

Een ‘mixed-method’-onderzoek

 

Samenvatting van het artikel:

Vanlaer, N., Dirven, I., Neyns, B., & Rogiers, A. (2024). Emotional distress, cognitive complaints, and care needs among advanced cancer survivors treated with immune checkpoint blockade: A mixed-method study. Cancers, 16(9), Article 1638. https://doi.org/10.3390/cancers16091638

Open access

 

Tijdens het laatste decennium heeft er met de komst van immunotherapie, meer specifiek de immuun checkpoint inhibitoren (ICI), een grote verschuiving plaatsgevonden in het therapeutisch landschap van gevorderde kanker (Robert, 2020). Hierdoor neemt het aantal overlevenden van kanker momenteel sterk toe. Desondanks weten we weinig over de emotionele en cognitieve klachten, en de zorgbehoeften na een succesvolle behandeling met ICI voor gevorderde kanker (Mollica et al., 2022). Het doel van de huidige studie was om emotionele en cognitieve klachten evenals fysieke gevolgen, impact op de familiedynamiek en zorgbehoeften in deze patiëntengroep na te gaan.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Sociale media: zoals een leven op Mars?

The Anxious Generation: How the Great Rewiring of Childhood is Causing an Epidemic of Mental Illness
Haidt, J. (2024)
New York: Penguin Press

Geboren rond de millenniumwisseling en behorend tot generatie Z (Gen Z, 1995-2010)? Volgens Jonathan Haidt behoor je dan tot de angstige generatie. In zijn boek The Anxious Generation: How the Great Rewiring of Childhood is Causing an Epidemic of Mental Illness beschrijft de auteur de cruciale shift van Gen Z ten opzichte van voorgaande generaties op het vlak van mentaal welzijn. Cijfers tonen aan dat rond 2010 deze generatie steeds meer problemen begon te ervaren op het vlak van mentale gezondheid, voornamelijk in de vorm van internaliserende (angst en depressieve) klachten. De oorzaken hiervan volgens Haidt? Die zijn duidelijk: de heersende, overprotectieve opvoedingsstijl én de opkomst van sociale media.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Mentaliseren Bevorderende Therapie in een Vlaams psychiatrisch ziekenhuis

Inleiding

Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) werd oorspronkelijk ontwikkeld en onderzocht voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis (Bales et al., 2012; Bateman & Fonagy, 1999, 2001). In verschillende onderzoeken werd de effectiviteit van MBT ook aangetoond bij andere psychische stoornissen (Bateman, & Fonagy, 2019). Dit ondersteunt het idee dat verstoringen in de capaciteit tot mentaliseren een transdiagnostische kwetsbaarheidsfactor vormen voor verschillende psychische stoornissen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

De Federale Raad voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen: een catch 22?

Volgens Van Dale (z.j.) is een catch 22 een “di­lem­ma of si­tu­a­tie waar je niet uit raakt we­gens te­gen­strij­di­ge re­gels of voor­waar­den”. Dit gevoel overkwam me regelmatig in de bijna zeven jaar waarin ik als voorzitter de eerste Federale Raad voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen (FRGGZB) leidde. Met name aan de hand van het advies over de gesuperviseerde professionele praktijk (GPP) worden verschillende catch 22’s nader bekeken. Als de vernieuwde FRGGZB, die in september 2024 aan de slag is gegaan, oplossingen kan vinden voor deze spanningsvelden, zal dit de verdere ontwikkeling van de geestelijke gezondheidszorg (ggz)-beroepen ten goede komen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Kinderen van ouders met een psychische aandoening: hoe ze (beter) te ondersteunen?

Wereldwijd kampt een op de acht volwassenen met een psychische aandoening of verslaving. Dat zijn 970 miljoen volwassenen (World Health Organization, 2024). Een groot aantal van deze volwassenen heeft minderjarige inwonende kinderen (Van Dorsselaer et al., 2023). Bij deze ouders wordt niet enkel het eigen functioneren beïnvloed door de psychische aandoening, maar ook het gezin(sleven) en de opvoeding van de kinderen. Onderzoek toont aan dat de aanwezigheid van een psychische aandoening impact heeft op de opvoedingsstijl van de ouder en op de kwaliteit van de ouder-kindrelatie (Goodman, 2007). Zo blijken ouders met een depressie minder positieve emoties en meer vijandigheid te uiten naar hun kinderen dan ouders die niet depressief zijn (Lovejoy et al., 2000).

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Dokter, heeft mijn huiduitslag met stress te maken?

Inleiding

Wat is psychodermatologie?

Psychoanalytische stromingen suggereren dat huidziekten in verband kunnen worden gebracht met onderdrukte of onbewuste emoties. De huid vervult verschillende rollen, onder meer als afgrenzing van de buitenwereld, erogene zone en vormgeving van de identiteit (Ulnik, 2007). De afgelopen dertig jaar toonde wetenschappelijk onderzoek steeds duidelijker aan dat onze huid en hersenen via een dicht neuro-immuunnetwerk van allerlei zenuwen en hormonale stoffen communiceren. Huid en afweersysteem bevatten receptoren voor cortisol en adrenaline, gereguleerd door de hypothalamus-hypofyse-bijnieras (HPA-as). Recent werd ontdekt dat er ook een ‘huid-breinas’ bestaat. Talrijke huidcellen en zelfs de cellen van het bindweefsel onder de huid zijn in staat om hormoonachtige stoffen aan te maken en deze naar het brein te zenden waardoor directe communicatie tussen huid en brein in beide richtingen plaatsvindt. Ook ons afweersysteem speelt een belangrijke rol in deze wisselwerking (Trier et al., 2019). Chronische stress verstoort het evenwicht tussen huidcellen en afweer, activeert het afweersysteem en lokt ontstekingen uit. Daarom kunnen angst en stress een rol spelen bij talrijke huidziekten, zoals eczeem en psoriasis. Stress lokt op verschillende manieren een opstoot van psoriasis uit: via de centrale en perifere HPA-as, regulatie van cytokineproductie en activatie van het sympatisch zenuwstelsel. Stress stimuleert de productie van corticotropin-releasing hormone (CRH), wat leidt tot toegenomen cytokines en proinflammatoire factoren in de huid. (Nor)adrenaline en cortisol beïnvloeden rechtstreeks immuuncellen. Verhoogde cortisolspiegels veroorzaken een psoriasisopstoot en een verhoging van inflammatoire stoffen zoals TNF-α, wat bijdraagt aan het ontstaan en verergering van depressieve klachten (Marek-Jozefowicz et al., 2022).

Huidziekten kunnen, door hun zichtbaarheid en klachten, zoals jeuk of pijn, op hun beurt angst, stress en depressieve klachten uitlokken waardoor er een vicieuze cirkel ontstaat (Willemsen, z.j.). Veel patiënten met een zichtbare huidziekte schamen zich en vertonen sociale angst. Schaamte kan isolement en gebrek aan zelfvertrouwen uitlokken. Chronische stress bemoeilijkt ook wondgenezing en tast de beschermende functie van de huid aan, wat relevant is bij eczeem.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

De wereld van de fertiliteitspsycholoog. Een ware ‘psy-cialist’ in een interdisciplinaire omgeving

Inleiding

Klinisch psychologen komen, ongeacht hun werkveld, waarschijnlijk in contact met personen met fertiliteitsproblemen. Ongeveer 16% van de mensen met een actieve kinderwens kampt immers met deze problematiek en het is bekend dat het uitblijven van een zwangerschap en de transitie naar ouderschap een grote psychische impact heeft.

Als fertiliteitspsycholoog worden we dagelijks met deze problematiek geconfronteerd in een context van wat steeds meer lijkt op een ’maakbare wereld’. We proberen als fertiliteitspsycholoog te navigeren tussen een wettelijk kader, het eigen ethisch kader van onze kliniek en de aanvragen van wensouders. Nieuwe fertiliteitsbehandelingen en de toepassingen ervan zijn sterk gelinkt aan de evoluerende maatschappelijke context waarin een stijgend aantal mensen ouderschap uitstelt en de diversiteit aan gezinsvormen toeneemt. Traditionele heterokoppels, alleenstaanden en lesbische koppels maken slechts een deel uit van onze patiëntenpopulatie. Denk hierbij aan het invriezen van eicellen en zaadcellen wegens medische en niet-medische redenen, co-ouderschap en draagmoederschap.

Vruchtbaarheidsproblemen worden niet louter als een medisch probleem beschouwd, maar worden al geruime tijd vanuit een biopsychosociaal model benaderd, met specifieke aandacht voor het welzijn van de wensouder(s) én het toekomstige kind. Ook in dit domein van de geneeskunde evolueren we van een cure- naar een caremodel. Schakelen tussen medische, psychologische, psychotherapeutische, psychiatrische, sociale, juridische, antropologische, ethische thema’s en kennis is een must en maakt van de fertiliteitspsycholoog een ware ‘psy-cialist’ in een interdisciplinaire omgeving.

In deze bijdrage bieden we een inkijk in onze dagelijkse praktijk als fertiliteitspsycholoog in Brussels IVF, het centrum voor reproductieve geneeskunde van het Universitair Ziekenhuis (UZ) Brussel, waar ondersteuning, begeleiding en screening van patiënten centraal staan.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us